بازخرید چیست؟ موضوعی مهم برای کارکنانی است که به فکر پایان همکاری زودتر از موعد بازنشستگی هستند. در این مقاله، تفاوت بازخرید با بازنشستگی، مزایا و معایب مالی هرکدام، شرایط قانونی و نحوه محاسبه آن را بررسی میکنیم. اگر شما یا همکارانتان در فکر بازخرید هستید، این راهنما می تواند دید دقیقتری به شما بدهد و از اشتباهات احتمالی پیشگیری کند.
در تصمیم گیری های مهم مالی، بهرهگیری از نرم افزار حسابداری و منابع انسانی اهمیت زیادی دارد. این ابزارها با دقت مناسبی محاسبات مربوط به حقوق، مزایا و سنوات را انجام میدهند، احتمال بروز خطاهای انسانی را کمتر میکنند و به شما کمک میکنند تا بر پایه اطلاعات دقیق، تصمیم بهتری بگیرید.
بازخرید به چه معناست؟
بازخرید سنوات خدمت نوعی توافق بین کارمند و کارفرماست که به پایان همکاری پیش از موعد بازنشستگی منجر میشود. در این حالت، کارمند بهصورت داوطلبانه درخواست قطع همکاری میدهد و اگر کارفرما موافق باشد، مبلغی را بر اساس سالهای خدمت بهطور کامل به او پرداخت میکند. به عبارتی، کارفرما سوابق کاری کارمند را خریداری میکند.
نکته مهم در این موضوع، توافق دوطرفه است. برخلاف استعفا که تصمیمی یکجانبه از سوی کارمند محسوب میشود، بازخرید تنها زمانی انجام میشود که کارفرما هم آن را بپذیرد. بهویژه در سازمانهای دولتی، ممکن است به دلیل نیاز به نیروی متخصص یا محدودیتهای مالی، با این درخواست موافقت نشود. در صورت اجرای بازخرید، سازمان مربوطه موظف است مبلغ مربوط به سنوات خدمت را، جدا از بحث بازنشستگی، به کارمند پرداخت کند.
مطالعه بیشتر: قوانین کسورات حقوق و دستمزد
تفاوت بازخرید با بازنشستگی
برای درک بهتر مفهوم بازخرید، لازم است تفاوتهای آن با دو مسیر دیگر پایان همکاری، یعنی بازنشستگی و استعفا، بهروشنی مشخص شود.
تفاوت اصلی این دو، در مرجع پرداخت مزایا و نوع این مزایا است.
بازنشستگی زمانی اتفاق میافتد که فرد به سن و سابقه بیمهای مشخصشده در قانون تأمین اجتماعی برسد. در این حالت، سازمان تأمین اجتماعی پرداخت مستمری ماهانه را بر عهده میگیرد و فرد همچنان از خدمات درمانی این سازمان استفاده میکند.
بازخرید معمولاً پیش از زمان بازنشستگی و بر اساس توافق با کارفرما انجام میشود. مزایای آن بهصورت مبلغی یکجا و مستقیماً از سوی کارفرما پرداخت میشود. با انجام بازخرید، سابقه بیمهای فرد در همان کارگاه متوقف میشود و این موضوع میتواند در آینده بر میزان یا زمان دریافت مستمری بازنشستگی تأثیر بگذارد.
مطالعه بیشتر: چگونه مبلغ خرید سابقه بیمه خود را محاسبه کنیم؟
شرایط و قوانین مربوط به بازخرید سنوات خدمت
درخواست بازخرید سنوات، بهویژه در نهادهای دولتی، باید بر پایه مقررات مشخصی انجام شود. یکی از مهمترین شرایط، داشتن سابقه کار کافی است. در بعضی از سازمانها، بازخرید برای کارکنانی که ۱۵ سال سابقه دارند ممکن است، هرچند این عدد بسته به آییننامههای داخلی میتواند ۱۰ یا حتی ۲۰ سال هم باشد. در هر حال، بدون رسیدن به حداقل سابقه تعیینشده، ارائه این درخواست امکانپذیر نیست.
نکتهای که نباید از آن غافل شد این است که پس از انجام بازخرید، دیگر امکان استخدام در هیچیک از دستگاههای دولتی وجود ندارد. این ممنوعیت دائمی است و لازم است پیش از تصمیمگیری نهایی، بهدقت مورد توجه قرار گیرد.
مطالعه بیشتر: حداقل دستمزد ۱۴۰۴ | آخرین اخبار و تصمیمات دولت
نحوه محاسبه بازخرید خدمت
محاسبه بازخرید خدمت بسته به نوع سازمان و مقررات داخلی آن میتواند متفاوت باشد. هر نهاد، چه دولتی باشد چه خصوصی، معمولاً بر اساس آییننامهها و قوانین داخلی خودش این مبلغ را محاسبه میکند. با این حال، یک روش کلی و نسبتاً رایج برای این کار وجود دارد که معمولاً به شکل زیر است:
تعداد سالهای خدمت × عدد مبنای روز × آخرین حقوق و مزایای مبنا
برای نمونه، اگر قانون مشخص کرده باشد که برای هر سال خدمت، معادل ۴۵ روز از آخرین حقوق پرداخت شود، فردی با ۱۵ سال سابقه، مبلغی معادل ۶۷۵ روز حقوق دریافت خواهد کرد. (یعنی ۱۵ × ۴۵)
در این محاسبه، منظور از «حقوق و مزایای مبنا» معمولاً همان حقوق پایه بههمراه برخی مزایای ثابت و مستمر است. برای رسیدن به رقم نهایی، لازم است هم به آخرین فیش حقوقی فرد مراجعه شود و هم قوانین داخلی سازمان بررسی شود.
نرمافزارهایی مثل کاوش میتوانند برای محاسبه دقیقتر و کاهش خطا در این فرایند، کمک قابل توجهی به مدیران مالی و منابع انسانی کنند.
مطالعه بیشتر: دریافت دموی رایگان نرم افزار حسابداری پیمانکاری
مزایا و معایب بازخرید چیست؟
تصمیم به بازخرید، انتخابی است که باید با دقت مزایا و معایب آن را بررسی کرد، چرا که هر دو سوی این تصمیم اهمیت دارند.
مزایای بازخرید:
- دریافت مبلغ نقدی قابل توجه: مهمترین مزیت بازخرید، دریافت یک مبلغ قابل توجه به صورت یکجا است که میتوان از آن برای شروع کسبوکار، سرمایهگذاری، خرید ملک یا رسیدن به اهداف مالی بزرگ استفاده کرد.
- فرصت شروع مسیر جدید: برای کسانی که از شغل خود رضایت ندارند یا به دنبال فرصتهای جدید در حوزه کاری هستند، بازخرید راهی مناسب برای خروجی محترمانه و با پشتوانه مالی است.
- فرار از فرسودگی شغلی: این امکان فراهم میشود که پیش از رسیدن به سن بازنشستگی، از محیط کاری دشوار و خستهکننده فاصله گرفت.
معایب بازخرید:
- از دست دادن درآمد ثابت ماهانه: بزرگترین ریسک، قطع حقوق و مزایای ماهانه و همچنین امنیت شغلی است.
- تأثیر منفی بر بازنشستگی: با توقف پرداخت حق بیمه، مدت زمان باقیمانده برای بازنشستگی دیگر محاسبه نمیشود و در صورت عدم ادامه پرداخت بیمه به صورت شخصی، میزان مستمری به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
- محرومیت از استخدام دولتی: یکی از معایب مهم برای کارمندان دولت، ممنوعیت بازگشت به استخدام دولتی پس از بازخرید است.
- قطع دسترسی به مزایای رفاهی: با اتمام همکاری، دسترسی به خدماتی مانند بیمه تکمیلی، وامهای داخلی و سایر امکانات رفاهی نیز متوقف خواهد شد.
مطالعه بیشتر: انتقال سوابق بیمه چیست و چگونه انجام میشود؟
نتیجهگیری
بازخرید یک تصمیم مهم در مسیر کاری و مالی هر فرد است. این فرصت میتواند شروعی تازه و تغییر بزرگ باشد، اما فقط وقتی که با دقت و آگاهی کامل گرفته شود. قبل از درخواست دادن، حتما وضعیت مالیتان را خوب بررسی کنید. برای مبلغی که دریافت میکنید برنامهای داشته باشید و تاثیرش روی آینده بازنشستگیتان را بسنجید. همچنین، با قوانین و مقررات سازمانتان آشنا باشید و تغییرات جدید، مثل موارد مربوط به حقوق سال ۱۴۰۴، را دنبال کنید تا تصمیم درستی بگیرید. در نهایت، خودتان باید بین امنیت یک درآمد ماهانه و ریسک و فرصت شروعی تازه انتخاب کنید.
سوالات متداول بازخرید
بازخرید چیست؟
بازخرید سنوات خدمت یعنی توافقی بین کارمند و کارفرما برای پایان دادن زودتر به همکاری. در این حالت، کارمند به صورت داوطلبانه درخواست میدهد که قبل از رسیدن به سن بازنشستگی، همکاری را پایان دهد. اگر کارفرما قبول کند، مبلغی به صورت یکجا بر اساس سالهای خدمت کارمند پرداخت میشود. به این معنی که کارفرما، سابقه کاری کارمند را خریداری میکند.
شرایط و قوانین بازخرید سنوات خدمت چیست؟
شرایط بازخرید به ویژه در بخش دولتی، براساس قوانین خاصی تعیین میشود. یکی از مهمترین شرایط، داشتن حداقل سابقه خدمت است. مثلا در بعضی سازمانها، بازخرید با حداقل ۱۵ سال سابقه امکانپذیر است. این حداقل سابقه ممکن است ۱۰، ۱۵ یا ۲۰ سال باشد و تنها پس از تحقق این شرط، کارمند میتواند درخواست بازخرید را ارائه کند.
