صنعت ساختوساز در ایران شامل انواع شرکت های پیمانکاری، مشاور، انبوهساز، تاسیساتی و زیباسازی است که هرکدام نقش خاصی در اجرای پروژههای عمرانی دارند. شناخت تفاوتها و ساختار حقوقی این شرکتها، انتخاب صحیح شریک تجاری و مدیریت بهتر پروژهها را ممکن میسازد. با توجه به پیچیدگی مالی پروژههای ساختمانی، استفاده از نرم افزار حسابداری نقش مهمی در کنترل هزینهها، ثبت صورتوضعیتها و تحلیل سود و زیان پروژهها دارد.
این مقاله ضمن بررسی انواع شرکت های ساختمانی، به اهمیت مدیریت مالی و ابزارهای نرمافزاری در موفقیت پروژهها میپردازد.
تقسیم بندی انواع شرکت های ساختمانی در ایران
بهطور کلی، شرکت های ساختمانی را میتوان بر اساس نوع فعالیت، ساختار حقوقی و سطح رتبهبندی (گرید) دستهبندی کرد.
اما پرکاربردترین تقسیمبندی، همان نوع فعالیت است؛ یعنی هر شرکت بسته به نقش خود در پروژههای عمرانی، در یکی از چند گروه زیر قرار میگیرد.
1. شرکتهای پیمانکاری ساختمانی
شرکتهای پیمانکاری پرکاربردترین نوع شرکت ساختمانی هستند. این شرکتها وظیفه اصلی اجرای پروژههای عمرانی و ساختمانی را برعهده دارند.
پیمانکاران ممکن است با کارفرمایان دولتی یا خصوصی قرارداد ببندند و در حوزههایی مثل ساخت ابنیه، جاده، پل، تونل یا پروژههای مسکونی فعالیت کنند.
مطالعه بیشتر: معرفی انواع پیمانکار ساختمان
ویژگی اصلی شرکت های پیمانکاری:
- اجرای عملیات عمرانی طبق نقشه و زمانبندی مشخص
- دریافت گرید پیمانکاری از سازمان برنامهوبودجه
- همکاری با مهندسان مشاور برای طراحی و نظارت
مطالعه بیشتر: مدیریت پیمان ساخت چیست | شرح خدمات + نمونه قرارداد
2. شرکتهای مشاور و طراحی معماری
این شرکتها نقش «فکری و مهندسی» پروژهها را برعهده دارند. آنها قبل از شروع عملیات اجرایی، طراحی نقشهها، محاسبات فنی و نظارت بر اجرای پروژه را انجام میدهند.
خدمات معمول شرکتهای مشاور:
- طراحی سازه و معماری پروژه
- تهیه نقشههای اجرایی و نقشه فاز دو
- نظارت فنی بر اجرای پروژههای ساختمانی
شرکتهای مشاور معمولاً با تیمی از مهندسان معمار، عمران، تأسیسات و نقشهبردار فعالیت میکنند.
3. شرکتهای انبوهساز و سرمایهگذار ساختمانی
انبوهسازان معمولاً پروژههای بزرگ مسکونی و تجاری را از صفر تا صد برعهده دارند؛ از خرید زمین و طراحی تا ساخت و فروش واحدها.
این شرکتها علاوه بر دانش فنی، نیاز به سرمایهگذاری بالا و مدیریت مالی دقیق دارند.
مطالعه بیشتر: ۱۰ مورد از بهترین و پردرآمدترین شغل های ساختمانی و ساخت ساز
نمونه فعالیتهای انبوهسازان:
- اجرای پروژههای مسکونی چند واحدی
- تأمین مالی ساخت از طریق سرمایهگذاران یا تسهیلات بانکی
- فروش و بهرهبرداری از پروژه پس از تکمیل
4. شرکتهای تأسیساتی و مکانیکی
در هر پروژه عمرانی، پس از ساخت سازه، نوبت به اجرای تاسیسات مکانیکی و برقی میرسد.
شرکتهای تأسیساتی مسئول طراحی، نصب و نگهداری این سیستمها هستند.
خدمات اصلی شرکتهای تأسیساتی:
- لولهکشی آب و فاضلاب، گرمایشی و سرمایشی
- برقکشی و نصب سیستمهای هوشمند
- نصب آسانسور، پلهبرقی و تجهیزات تهویه مطبوع
این شرکتها مکمل فعالیت پیمانکاران ساختمانی هستند و معمولاً در پروژههای بزرگ همزمان با سایر تیمها فعالیت میکنند.
مطالعه بیشتر: دریافت دموی رایگان نرم افزار حسابداری آسانسور
5. شرکتهای زیباسازی شهری و فضای سبز
این دسته از شرکتها بیشتر در پروژههای شهری و عمومی فعالاند. از محوطهسازی و طراحی فضای سبز گرفته تا المان شهری، نورپردازی و بازسازی نماها.
فعالیتهای رایج در شرکتهای زیباسازی شهری و فضای سبز:
- طراحی و اجرای پارکها و فضاهای تفریحی
- رنگآمیزی، ترمیم و نورپردازی نماهای شهری
- نگهداری فضای سبز و زیباسازی میادین و معابر
تفاوت انواع شرکت های ساختمانی از نظر ساختار حقوقی
شرکتهای ساختمانی میتوانند در قالبهای مختلفی به ثبت برسند، اما رایجترین آنها دو نوع هستند:
- شرکت ساختمانی سهامی خاص
در این نوع شرکتها سرمایه به سهام تقسیم میشود و سهامداران در برابر بدهیها فقط به میزان سهام خود مسئولند. معمولاً پروژههای بزرگ توسط شرکتهای سهامی خاص انجام میشود.
- شرکت ساختمانی با مسئولیت محدود
در این قالب، مسئولیت هر شریک به میزان سرمایهاش محدود است. این نوع شرکتها برای پروژههای کوچکتر متداولترند.
رتبهبندی (گرید) شرکتهای ساختمانی
رتبهبندی انواع شرکت های ساختمانی توسط سازمان برنامه و بودجه انجام میشود و نشاندهنده توان فنی، مالی و سوابق اجرایی آنهاست.
این رتبه از پایه ۵ (پایینترین) تا پایه ۱ (بالاترین) تعیین میشود.
داشتن گرید مناسب، شرط ورود به مناقصات دولتی و پروژههای کلان است.
فعالیتهای مشترک بین تمام انواع شرکت های ساختمانی
صرفنظر از نوع فعالیت، همه شرکتهای ساختمانی چند وظیفه مشترک دارند:
- خرید و فروش و واردات مصالح ساختمانی
- عقد قرارداد با کارفرمایان حقیقی و حقوقی
- شرکت در مناقصات و مزایدههای عمرانی
- دریافت وام و تسهیلات بانکی برای اجرای پروژهها
- شرکت در نمایشگاههای ساختمانی داخلی و خارجی
چگونه بهترین نوع شرکت ساختمانی را برای پروژه خود انتخاب کنیم؟
انتخاب نوع شرکت ساختمانی بستگی به هدف و نوع پروژه دارد:
- اگر به دنبال اجرای کامل پروژه هستید، شرکت پیمانکاری گزینه مناسب است.
- برای طراحی و محاسبه، شرکت مشاور و معماری انتخاب بهتری است.
- در پروژههای بزرگ مسکونی، انبوهسازان ساختمانی نقش کلیدی دارند.
- برای امور تأسیسات یا زیباسازی نیز میتوان از شرکتهای تخصصی مربوط استفاده کرد.
نرم افزار حسابداری مخصوص شرکتهای ساختمانی؛ نظم مالی در پروژهها
در تمام این شرکتها، مدیریت مالی پروژه یکی از چالشهای اصلی است. هزینه مصالح، دستمزد پیمانکاران، پرداختهای مرحلهای و صورتوضعیتها اگر بهدرستی کنترل نشوند، پروژه را با زیان مواجه میکنند.
نرمافزار حسابداری کاوش مخصوص شرکتهای ساختمانی طراحی شده تا این چالش را حل کند.
با استفاده از کاوش میتوانید:
- هزینه هر پروژه را بهصورت مجزا مدیریت کنید،
- صورتوضعیتها و پرداختهای پیمانکاران را ثبت و پیگیری کنید،
- گزارش سود و زیان هر پروژه را بهصورت لحظهای مشاهده کنید،
- و در نهایت، کنترل مالی دقیقتری بر منابع شرکت داشته باشید.
اگر در هر یک از انواع شرکت های ساختمانی فعالیت دارید، استفاده از نرمافزار حسابداری کاوش به شما کمک میکند تا امور مالی پروژهها را با نظم، دقت و سرعت بیشتری پیش ببرید.
مطالعه بیشتر: دریافت دموی رایگان نرم افزار حسابداری پیمانکاری
جمعبندی
در این مقاله با انواع شرکت های ساختمانی و حوزههای فعالیت هرکدام آشنا شدیم. شناخت تفاوت بین شرکتهای پیمانکاری، مشاور، انبوهساز و تاسیساتی به شما کمک میکند هنگام شروع پروژه، همکاری مؤثرتری داشته باشید.
اگر مدیر یا حسابدار یکی از این شرکتها هستید، نرم افزار حسابداری کاوش میتواند ابزار کلیدی شما برای مدیریت مالی پروژهها باشد.
