مطابق قانون مالیات‌های مستقیم، کلیه مودیان مالیاتی موظفند صورت معاملات خود را هر فصل یک‌بار و حداکثر تا ۴۵ روز پس از پایان آن فصل، از طریق سامانه الکترونیکی معاملات فصلی که در سایت عملیات الکترونیک مالیاتی کشور (tax.gov.ir) قرار دارد، ارسال کنند. این سامانه که به سامانه ماده ۱۶۹ نیز معروف است، تنها روش مجاز برای ارسال گزارش معاملات فصلی به شمار می‌رود. بنابراین، آشنایی با نحوه ارسال معاملات فصلی در این سامانه برای همه مودیان الزامی است. در ادامه، به طور کامل به بررسی صورت معاملات فصلی، روش ارسال آن از طریق سامانه و نکات کلیدی مرتبط با این موضوع خواهیم پرداخت.
صورت معاملات فصلی چیست؟
ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم به صورت صریح و روشن به تشریح صورت معاملات فصلی پرداخته است. این ماده با برجسته‌سازی سه نکته کلیدی، تمامی جوانب موضوع را پوشش داده و ابهامات را برطرف می‌نماید.
همه کسب‌وکارها، چه دولتی باشند چه خصوصی، موظف‌اند صورت معاملات خود را حداکثر تا یک ماه پس از انجام هر تراکنش مالی به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. حسابداران نقش بسیار مهمی در این فرایند ایفا می‌کنند؛ زیرا تأخیر در ارسال این صورت‌ها می‌تواند منجر به اعمال جریمه‌های مالی سنگینی علیه سازمان متخلف شود.
در خصوص معاملات کوچک، شرکت‌ها می‌توانند در صورتی که مبلغ هر معامله تا ده درصد حد نصاب تعیین شده باشد، به جای ارسال ماهانه، فهرست کاملی از این معاملات را هر سه ماه یک‌بار به صورت تجمیعی به سازمان مالیاتی ارائه دهند. بدین ترتیب، فرآیند گزارش‌دهی برای شرکت‌هایی که معاملات کوچک متعددی دارند، ساده‌تر خواهد شد.
برای ارسال معاملات فصلی و پذیرش آن، داشتن کارت اقتصادی و ارائه کد اقتصادی الزامی است. سازمان امور مالیاتی، تنها صورت معاملات اشخاص حقیقی و حقوقی دارای کد اقتصادی معتبر را مورد پذیرش قرار می‌دهد. لذا، تمامی مودیانی که قصد ارسال هرگونه مستند مالیاتی دارند، می‌بایست پیش از آن نسبت به اخذ کد اقتصادی اقدام نمایند. عدم دارا بودن کد اقتصادی، موجب عدم پذیرش هرگونه مستند ارسالی از سوی مودی خواهد شد.
مطالعه بیشتر: تقویم مالی و حسابداری چیست؟
آشنایی با سامانه ارسال معاملات فصلی
سامانه الکترونیکی ارسال صورت معاملات فصلی به منظور تسهیل فرایند قانونی مقرر در ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم طراحی شده است. این سامانه امکان ثبت و ارسال انواع معاملات از جمله خرید و فروش کالا و خدمات، پرداخت‌ها، دریافت‌ها، صادرات، واردات، حق‌العملکاری، بیمه و اجاره را برای مودیان مالیاتی فراهم می‌آورد. با استفاده از این سامانه، مودیان می‌توانند گزارش‌های متنوعی را ثبت و دریافت کرده و به طور کامل به تعهدات مالیاتی خود عمل کنند.
- گزارش خرید: وارد کردن جزئیات مربوط به خرید
- گزارش فروش: وارد کردن جزئیات مربوط به فروش
- مشاهده/ویرایش: بررسی و یا اصلاح اطلاعات قبلی
- گزارش اجاره: وارد کردن جزئیات مربوط به پرداخت‌های اجاره
- مشاهده سوابق: مرور سوابق اطلاعات و یا مشاهده خلاصه گزارش‌ها
- مشاهده گزارش‌ها و اطلاعات ارسال شده به نام شما: شامل افرادی که در معاملات با شما در ارتباط بودند و گزارش‌های خرید و فروش خود را ارسال کرده‌اند.
برای تسهیل در فرآیند ثبت صورت معاملات فصلی و تسریع در امور مالیاتی، سامانه ارسال الکترونیکی معاملات فصلی به عنوان یک راهکار کارآمد ارائه شده است. مودیان مالیاتی با بهره‌گیری از این سامانه می‌توانند به سادگی و سرعت، گزارش معاملات خود را ثبت نمایند. در ادامه، مراحل ورود به سامانه و ثبت گزارش به همراه تصاویر آموزشی ارائه خواهد شد تا فرآیند برای تمامی کاربران به طور کامل شفاف گردد.
مطالعه بیشتر: نحوه ثبت کدینگ حسابداری پیمانکاری
روش ورود به سیستم ارسال گزارش‌های فصلی خرید و فروش
قبل از ثبت اظهارنامه فصلی در سامانه مربوطه، مودیان مالیاتی موظف هستند ابتدا وارد سامانه ارسال معاملات فصلی شوند. لازم به ذکر است که داشتن کارت اقتصادی و ارائه کد اقتصادی الزامی است و بدون آن، هیچ مدرکی از سوی مودی قابل پذیرش نخواهد بود. برای ورود آسان و بدون مشکل به این سامانه، مراحل ورود به صورت تصویری و گام به گام در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
برای ارسال صورت معاملات فصلی، ابتدا مرورگر خود را باز کرده و آدرس tax.gov.ir را در نوار آدرس وارد کنید. با این کار مستقیماً وارد سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی می‌شوید. البته، اگر آدرس را به خاطر ندارید، می‌توانید عبارت «سامانه عملیات الکترونیک مالیاتی» را جستجو کرده و سپس روی اولین نتیجه با آدرس ذکر شده کلیک کنید. پس از ورود به صفحه اصلی سامانه، گزینه‌های موجود در پایین صفحه را بررسی کرده و روی گزینه «صورت معاملات فصلی الکترونیک» کلیک کنید تا مراحل ارسال معاملات فصلی خود را آغاز کنید.
برای دسترسی به نکات آموزشی و راهنمایی‌های لازم، صفحه جدید را مطالعه فرمایید. در انتهای این صفحه، با کلیک بر روی گزینه «سامانه صورت معاملات»، وارد سامانه شده و با استفاده از نام کاربری و رمز عبوری که قبلاً در هنگام ثبت‌نام در سایت عملیات الکترونیک مالیاتی دریافت نموده‌اید، به حساب کاربری خود وارد شوید. پس از وارد کردن عبارت امنیتی، بر روی گزینه ورود کلیک نمایید.
پس از ورود به سامانه الکترونیکی معاملات فصلی، مراحل ثبت صورت معاملات فصلی را طی خواهید کرد. در بخش‌های بعدی این راهنما، جزئیات بیشتری در خصوص فرآیند ارسال گزارش معاملات فصلی ارائه خواهد شد.
مطالعه بیشتر: دریافت دموی رایگان نرم افزار حسابداری پیمانکاری کاوش
روش ارسال گزارش در سامانه معاملات فصلی
پس از آشنایی با روش ورود به سامانه ارسال گزارش معاملات فصلی، به بررسی چگونگی ثبت و ارسال اطلاعات معاملات می‌پردازیم. این سامانه به عنوان یکی از جدیدترین ابزارهای مالیاتی کشور، ممکن است برای برخی کاربران ناآشنا باشد. به همین دلیل، در این بخش مراحل ثبت گزارش معاملات را به صورت گام به گام شرح می‌دهیم تا کاربران بتوانند با سهولت هرچه تمام‌تر، اطلاعات خود را ثبت و ارسال نمایند.
1-پس از ورود به سامانه، تمام گزینه‌های موجود در صفحه به شما نشان داده می‌شود. حالا بسته به اینکه می‌خواهید گزارش خرید یا فروش خود را ثبت کنید، یکی از گزینه‌های «ثبت گزارش خرید» یا «ثبت گزارش فروش» را انتخاب نمایید.
2-صفحه‌ای که باز می‌شود، شامل تمام گزارش‌هایی است که قبلاً ثبت کرده‌اید. برای ثبت گزارش جدید، کافی است روی دکمه‌ی «ایجاد گزارش جدید» در پایین صفحه کلیک کنید.
3- در صفحه جدید، اولین گزینه که معمولاً «ثبت رکورد جدید» یا «ایجاد رکورد جدید» نام دارد را انتخاب کنید تا بتوانید اطلاعات مورد نظر را وارد نمایید.
4-در این مرحله، با فرم ارسال گزارش روبرو می‌شوید. اطلاعات خرید، فروش یا معاملات خود را در کادرهای مشخص‌شده وارد و تایید کنید.
5-هم‌اکنون خلاصه‌ای از اطلاعات وارد شده را مشاهده می‌کنید. لطفا آن‌ها را مجددا بررسی کنید و در صورت تایید، بر روی گزینه “ثبت نهایی” کلیک نمایید.
بررسی سوابق معاملات فصلی
مودیان مالیاتی گاه نیازمند دسترسی به سوابق معاملات فصلی خود هستند تا اطلاعات موردنیاز را از آن‌ها استخراج کنند. خوشبختانه سامانه اظهار معاملات فصلی امکان مشاهده این سوابق را فراهم آورده است. فرآیند مشاهده این اطلاعات شباهت بسیاری به مراحل ثبت اولیه اطلاعات دارد. در ادامه این مقاله، گام به گام نحوه دسترسی به سوابق صورت معاملات فصلی تشریح خواهد شد.
1. ابتدا به آدرس tax.gov.ir مراجعه کنید. با استفاده از نام کاربری و رمز عبورتان، وارد سامانه ارسال الکترونیکی معاملات فصلی شوید. مراحل ورود قبلاً به شما آموزش داده شده است.
2. در مرحله بعد، چندین گزینه پیش روی شما قرار می‌گیرد. یکی از این گزینه‌ها «مشاهده سوابق» نام دارد. با کلیک روی این گزینه، به صفحه جدیدی هدایت می‌شوید. در این صفحه، باید نوع اطلاعات موردنظر خود را انتخاب کنید.
3. با انتخاب این گزینه، به بخش جدیدی هدایت می‌شوید. در این بخش، بسته به نوع درخواست خود، می‌توانید یکی از گزینه‌های زیر را انتخاب کنید: مشاهده کلیه اطلاعات، جستجوی سفارش با استفاده از کد رهگیری، دریافت گزارش بر اساس سال و فصل، یا دریافت گزارش بر اساس شناسه یا شماره ملی.
4. پس از انتخاب گزینه مورد نظر، به طور کامل به سوابق صورت معاملات خود دسترسی خواهید داشت. علاوه بر این، با انتخاب گزینه “خلاصه گزارش‌ها”، می‌توانید جزئیات بیشتری از اطلاعات خود را مشاهده کنید.
یکی از مزایای سامانه اظهار معاملات فصلی این است که امکان مشاهده جداگانه و مرتب اطلاعات مربوط به دوره‌های زمانی مختلف را فراهم می‌کند. به این ترتیب، دسترسی به سوابق صورت معاملات فصلی بسیار آسان شده و نیازی به جستجوی پیچیده نیست.
اصلاح صورت معاملات فصلی به چه صورت انجام می‌شود؟
مودیان مالیاتی برای اصلاح اطلاعات ارسالی در صورت معاملات فصلی، چه به‌صورت آنلاین و چه حضوری، باید درخواست کتبی خود را به همراه رسید نهایی ارسال اطلاعات و شرح دقیق اصلاحات مورد نظر به اداره کل امور مالیاتی مربوطه ارائه دهند. پس از بررسی درخواست، اداره کل نسبت به اصلاح اطلاعات اقدام خواهد نمود.
شما می توانید گزارش‌های معاملات فصلی را با استفاده از نرم افزار حسابداری کاوش تهیه کنید.
با استفاده از سامانه ارسال معاملات فصلی، فرآیند ارسال گزارش‌ها و رسیدگی به حساب‌ها توسط اداره مالیات به طور قابل توجهی تسریع می‌شود. برای بهره‌مندی از این مزایا و افزایش سرعت و دقت در انجام امور مالی، استفاده از یک نرم‌افزار حسابداری پیشرفته مانند کاوش بسیار توصیه می‌شود. این نرم‌افزار با اجرای هوشمندانه محاسبات و تهیه گزارش‌های مالی دقیق، به شما کمک می‌کند تا در حداقل زمان ممکن، اطلاعات مورد نیاز برای ارسال معاملات فصلی را آماده کرده و به سامانه مربوطه ارسال نمایید.
مطالعه بیشتر: مهم ترین نکاتی که باید درباره سامانه مودیان مالیاتی بدانید
سوالات متداول-ارسال معاملات فصلی
۱. مهلت ارسال معاملات فصلی برای سال 1403 چه زمانی است؟
مهلت ارسال معاملات فصلی ۴۵ روز پس از پایان هر فصل تعیین شده است.
۲. عدم ارسال فهرست معاملات فصلی چه جرائمی را به همراه دارد؟
عدم ارسال فهرست معاملات فصلی مشمول جریمه‌ای به میزان ۱٪ از مبلغ معاملاتی که فهرست آن‌ها ارائه نشده است، خواهد شد.
۳. اگر سال مالی شرکت در میانه یکی از فصول مالی باشد، چگونه باید معاملات فصلی ارسال شود؟
اگر پایان سال مالی یک شرکت در میانه یکی از فصول شمسی قرار داشته باشد، باید دو فهرست معاملات فصلی برای آن فصل تنظیم و ارسال شود؛ یکی برای دوره از ابتدای فصل شمسی تا پایان سال مالی و دیگری برای دوره از ابتدای سال مالی تا پایان فصل شمسی مذکور.
