در گذشته، تصور عموم بر این بود که شغل‌ها فقط به محیط‌های اداری و تجاری محدود می‌شوند. اما با گذر زمان، افزایش جمعیت و رشد هزینه‌های زندگی، کار در خانه به عنوان یک پدیده نوظهور در جامعه رواج پیدا کرد و جایگاه مهمی را به خود اختصاص داد. در این راستا، سوالات و چالش‌های متعددی پیرامون این نوع اشتغال شکل گرفته است که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می‌کنیم.
در دنیای امروز، کار در خانه به عنوان یک راهکار جایگزین برای شغل‌های سنتی، رواج یافته است. اما سوالی که برای بسیاری از صاحبان این مشاغل مطرح می‌شود، این است که آیا به درآمد حاصل از این نوع فعالیت‌ها، مالیات تعلق می‌گیرد؟ و در صورت مشمول مالیات بودن، نحوه محاسبه آن چگونه است؟ در این مطلب به معرفی مشاغل خانگی معاف از مالیات پرداخته ایم.
تعریف مالیات مشاغل
قبل از اینکه به مالیات مشاغل خانگی 1403 بپردازیم ابتدا برای درک بهتر موضوع به تعریف مالیات پرداخته ایم. مالیات بر درآمد مشاغل، به عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای نظام مالیاتی، بر تمامی کسب و کارها و اشخاص حقیقی فعال در حوزه اقتصادی تحمیل می‌شود. این نوع مالیات که از دسته مالیات‌های مستقیم محسوب می‌شود، در واقع سهمی است که هر فرد یا نهاد اقتصادی از درآمد خود به دولت پرداخت می‌نماید
مطالعه بیشتر: مالیات حقوق چیست؟
کدام مشاغل ملزم به پرداخت مالیات هستند؟
آیا مشاغل خانگی ملزم به پرداخت مالیات هستند؟ مالیات مشاغل خانگی 1403 به چه صورت میباشد؟ مالیات مشاغل به اشخاص حقیقی، که معمولاً شامل کسبه، اصناف، پیشه‌وران و صنعت‌گران می‌شود، تعلق می‌گیرد. این افراد به ازای درآمدی که از اشتغال به مشاغل آزاد به دست می‌آورند، چه به‌صورت انفرادی و چه به‌صورت مشارکت مدنی، مالیات می‌پردازند. مالیات مشاغل بر اساس نوع و حجم فعالیت‌های اقتصادی، به گروه‌های مختلف تقسیم‌بندی می‌شود. این تقسیم‌بندی شامل سه گروه اول، دوم و سوم است که به شرح زیر مشخص می‌شوند:
- گروه اول (الف): شامل کسب‌وکارهای بزرگ و پردرآمد است. شامل دارندگان کارت بازرگانی، صاحبان کارخانه‌ها، بیمارستان‌ها، مشاغل صرافی و…
- گروه دوم (ب): عموماً شامل کسب‌وکارهایی با درآمد متوسط می‌شود. شامل دارندگان کارت بازرگانی، موسسات حسابرسی، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و…
- گروه سوم (ج): به مشاغل با درآمد کم و کسب‌وکارهای تازه تأسیس اختصاص دارد. شامل کسب‌وکارهای کوچک و خانگی، مشاغل خدماتی و..
همچنین، اشخاص حقوقی نیز در یک گروه جداگانه قرار می‌گیرند و مالیات آن‌ها نیز به شیوه‌ای مشابه محاسبه می‌شود. همچنین در ادامه به نحوه پرداخت مالیات مشاغل خانگی 1403 اشاره کرده ایم.
مطالعه بیشتر: نحوه محاسبه مالیات کارگاه های کوچک
مبنای گروه‌بندی مشاغل مالیاتی چیست؟
گروه‌بندی مشاغل مالیاتی بر اساس نوع فعالیت و میزان درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات صورت می‌گیرد. این تقسیم‌بندی شامل سه گروه اصلی، یعنی گروه‌های الف، ب، و ج است. مالیات مشاغل خانگی ۱۴۰۳ معمولاً در گروه ج (مشاغل با حجم فعالیت پایین) قرار می‌گیرند، اما ممکن است شرایط و معافیت‌های مالیاتی متفاوتی داشته باشند.
گروه الف (مشاغل گروه اول مالیاتی)
این گروه شامل افراد حقیقی و شرکت‌هایی است که حجم فعالیت بالایی دارند. برخی از نمونه‌ها عبارت‌اند از:
- دارندگان کارت بازرگانی
- صاحبان کارخانه‌ها
- بیمارستان‌ها
- مشاغل صرافی و سایر کسب‌وکارهای مشابه
آستانه ورود به این گروه، کسب درآمدی بیش از 30 میلیارد تومان در دو سال گذشته از طریق فروش و سایر منابع و تأیید آن در اظهارنامه مالیاتی است.
گروه ب (مشاغل گروه دوم مالیاتی)
افراد و شرکت‌هایی با حجم فعالیت متوسط در این گروه قرار می‌گیرند. نمونه‌هایی از مشاغل این گروه عبارت‌اند از:
- دارندگان کارت بازرگانی
- مؤسسات حسابرسی
- فروشگاه‌های زنجیره‌ای
حد نصاب مالی این گروه شامل درآمد ابرازی بین 10 تا 30 میلیارد تومان است.
گروه ج (مشاغل گروه سوم مالیاتی)
کسب‌وکارهای با حجم فعالیت پایین، از جمله بسیاری از مالیات مشاغل خانگی ۱۴۰۳، در این گروه دسته‌بندی می‌شوند. نمونه‌هایی از این گروه عبارت‌اند از:
- کسب‌وکارهای کوچک و خانگی
- مشاغل خدماتی
حد نصاب مالی برای این گروه، درآمد ابرازی کمتر از 10 میلیارد تومان است.
این گروه‌بندی کمک می‌کند تا امور مالیاتی به‌صورت شفاف‌تر و دقیق‌تر مدیریت شوند.
آیا مشاغل خانگی مالیات دارند؟
کسب و کارهای خانگی در ایران مانند بسیاری از کشورهای دیگر مشمول مالیات هستند، اما جزئیات آن به نوع کسب و کار و میزان درآمد بستگی دارد. سیستم مالیاتی تحت نظارت سازمان امور مالیاتی کشور قرار دارد و این سیستم هم شامل کسب‌وکارهای خانگی ثبت‌نام شده و هم نشده می‌شود. در این راستا، پرسشی که برای بسیاری از کارآفرینان پیش می‌آید این است که “آیا مشاغل خانگی مالیات دارند؟” پاسخ این سوال مثبت است، زیرا هر فردی که کسب‌وکار خانگی راه‌اندازی کند، باید مالیات بر درآمد خود را پرداخت کند. البته میزان این مالیات بسته به عواملی مانند میزان درآمد سالانه و نوع کسب‌وکار متفاوت خواهد بود.
برای کسانی که کسب‌وکار خانگی خود را به‌طور رسمی ثبت کرده‌اند، مالیات‌ها معمولاً بر اساس درآمد آن‌ها محاسبه می‌شود. کسب‌وکارهای کوچک با درآمد کمتر ممکن است تحت طرح‌های مالیاتی ساده‌تری قرار بگیرند که هدف آن‌ها کاهش فشار مالی بر کارآفرینان است. با این حال، در صورتی که کسب‌وکار خانگی به‌درستی ثبت نشود یا درآمد آن گزارش نشود، ممکن است با جریمه مواجه شوند.
در نظرسنجی‌های اخیر در ایران، بسیاری از صاحبان کسب‌وکارهای خانگی اذعان کرده‌اند که اطلاعات کافی درباره الزامات مالیاتی ندارند، و این موضوع رعایت قوانین مالیاتی را برای آن‌ها دشوار کرده است. علاوه بر این، برخی از صاحبان کسب‌وکارهای خانگی، مالیات‌های مرتبط با این نوع کسب‌وکارها را بار مالی سنگینی می‌دانند، به‌ویژه در شرایط اقتصادی که با تورم بالا و چالش‌های اقتصادی همراه است.
تعریف مشاغل خانگی و انواع آن
قبل از اینکه به معرفی مشاغل خانگی معاف از مالیات بپردازیم ابتدا برای درک بهتر به تعریف مشاغل خانگی پرداخته ایم. امروزه، کار در خانه به عنوان یک فرصت شغلی جذاب و انعطاف‌پذیر، طرفداران بسیاری پیدا کرده است. در این نوع فعالیت‌ها، افراد به جای حضور در محیط‌های اداری یا تجاری، در فضای مسکونی خود مشغول به کار می‌شوند و از طریق تولید محصولات یا ارائه خدمات، به کسب درآمد می‌پردازند.
مطالعه بیشتر: راهنمای جامع انواع مالیات
نحوه فعالیت در مشاغل خانگی به چه صورت است؟
قبل از اینکه بدانید مشاغل خانگی معاف از مالیات چیست باید بدانید نحوه فعالیت در این مشاغل به چه صورت است. دو رویکرد متفاوت در دنیای کسب و کارهای خانگی وجود دارد:
- شغل مستقل: در این نوع کسب‌وکار خانگی، شما کارفرمای خودتان هستید. محصول یا خدمتی را ارائه می‌دهید که کاملاً تحت کنترل شما است و نیازی به پاسخگویی به کارفرمای خارجی ندارید. تمام مراحل، از ایده‌پردازی و تولید تا بازاریابی و فروش، توسط شما یا تیمتان در خانه انجام می‌شود. شما ساعات کاری خود را تعیین می‌کنید و از مزایای کار در خانه مانند تعادل کار و زندگی شخصی بهره‌مند می‌شوید.
- شغل وابسته: این نوع مشاغل خانگی به کارمندان این امکان را می‌دهد که از طریق انجام وظایف مشخص برای یک کارفرمای خارجی، به صورت دورکاری، حقوق ثابت یا پورسانت دریافت کنند.
مطالعه بیشتر: شرایط و قوانین آن بخشودگی جرایم مالیاتی
مشاغل خانگی شامل چه نوع فعالیت‌هایی می‌شوند؟
امروزه مشاغل خانگی طیف وسیعی از فعالیت‌ها را شامل می‌شوند، از صنایع دستی سنتی مانند کار با سنگ، فلز، نخ و چوب گرفته تا قالی‌بافی، دامپروری، تولید محصولات دامی و کشاورزی، فعالیت در صنایع تبدیلی، تولید، شیلات، فرآوری مواد غذایی، ارائه خدمات فرهنگی، چاپ، پوشاک، بافت و نساجی. هر کدام از این دسته‌ها نیز زیرشاخه‌های متنوعی دارند. برای مشاهده لیست کامل مشاغل خانگی می‌توانید به وب‌سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه کنید.
روش های ثبت نام برای مشاغل خانگی
به لطف پیشرفت تکنولوژی و الکترونیکی شدن امور، دیگر نیازی به حضور فیزیکی برای انجام کارهای مربوط به کسب‌وکارهای خانگی نیست. صاحبان مشاغلی که در منزل فعالیت می‌کنند، به آسانی می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت وزارت کار و تعاون و رفاه اجتماعی، فرم ثبت‌نام را دریافت و پس از تکمیل، ارسال نمایند. این فرآیند بدون نیاز به مراجعه حضوری به اداره مالیات قابل انجام است.
روش اخذ مجوز مشاغل خانگی
افراد متقاضی راه‌اندازی کسب‌وکار خانگی، موظف به اخذ مجوز هستند. این مجوز پس از طی مراحل ثبت‌نام و ارائه مدارک تکمیل‌شده به مراجع ذی‌صلاح مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و یا وزارت جهاد کشاورزی صادر خواهد شد. صدور مجوز نهایی منوط به تایید نهایی این مراجع خواهد بود.
متقاضیان مشاغل خانگی در صورت داشتن شرایط لازم، پس از تأیید صلاحیت توسط دستگاه مربوطه (که بسته به نوع فعالیت متقاضی تعیین می‌شود)، می‌توانند مجوز فعالیت خود را از وزارت کار دریافت کنند.
راه اندازی کسب و کارهای خانگی تحت شرایط ذیل، طبق ماده 2 دستورالعمل اجرایی قانون، مجاز است:
- فعالیت شغلی صرفاً توسط اعضای ساکن در واحد مسکونی انجام می‌پذیرد.
- حجم تولید باید متناسب با شرایط و فضای محل سکونت باشد.
- ایجاد هرگونه آلودگی صوتی، بصری یا زیست‌محیطی ممنوع بوده و حقوق همسایگان باید کاملاً رعایت گردد.
- عرضه و فروش محصولات یا خدمات تولیدی باید در خارج از واحد مسکونی انجام شود.
- تردد افراد مرتبط با شغل خانگی باید متناسب با عرف محل سکونت، به خصوص در مجتمع‌های مسکونی، باشد.
- شغل مورد نظر باید مجاز بوده و با انجام آن در محیط مسکونی مغایرتی نداشته باشد.
مطالعه بیشتر: دریافت دموی رایگان نرم افزار حسابداری پیمانکاری
لیست مشاغل خانگی معاف از مالیات
مشاغل خانگی از پرداخت عوارض اداری و تجاری که توسط شوراهای شهر و روستا تعیین می‌شوند، معاف هستند. این معافیت یکی از مزایای این نوع کسب و کارها است. این معافیت شامل مالیات نمی‌شود. به طور کلی، مشاغل خانگی از معافیت مالیاتی برخوردار نیستند. برخی فعالیت‌های خاص در چارچوب قوانین مربوطه، از مالیات معاف هستند. به عنوان نمونه، درآمد کارگاه‌های فرش دستباف و صنایع دستی طبق ماده 142 قانون مالیات‌های مستقیم، از مالیات بر درآمد معاف است. از دیگر مشاغل معاف از مالیات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مربیگری زبان و آموزش آنلاین
- خدمات طراحی گرافیک و وب‌سایت
- نویسندگی و ترجمه متون
- خدمات دیجیتال مارکتینگ و تبلیغات آنلاین
- مشاوره و آموزش روانشناسی
- طراحی و ساخت اشیا هنری دست‌ساز
- تولید محتوا و ویرایش متون
- تولید و فروش محصولات دست‌ساز و هنری
- خدمات مشاوره حقوقی و مالی
- تولید و فروش محصولات گلخانه‌ای و باغبانی
- تهیه و توزیع غذاهای خانگی
- خدمات مشاوره تغذیه و ورزش
- فروش محصولات آرایشی و بهداشتی طبیعی
- تدریس خصوصی و کلاس‌های آموزشی غیررسمی
- خدمات طراحی داخلی و معماری
- تولید و فروش صنایع‌دستی
- تهیه و فروش سوغاتی‌های محلی
- خدمات گردشگری و راهنمایی
- خدمات مشاوره آرایش و زیبایی
معاون حقوقی و امور مجلس وزارت کار درباره طرح ساماندهی و پشتیبانی از مشاغل خانگی بیان کرد: طرح مشاغل خانگی معاف از مالیات مربوط به کسب‌وکارهایی است که اولاً دارای مجوز و تأییدیه از نهاد مربوطه هستند و ثانیاً فعالیت آن‌ها در محیط منزل شخصی انجام می‌شود بدون اینکه مزاحمتی برای همسایگان ایجاد کند. همچنین، محصولات تولیدی برای فروش به خارج از منزل منتقل می‌شوند.
مطالعه بیشتر: ثبت کدینگ حسابداری پیمانکاری
نحوه محاسبه مالیات کسب و کارهای خانگی
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که ذهن صاحبان مشاغل خانگی را به خود مشغول می‌کند، میزان مالیاتی است که باید بپردازند. این سوال چه برای کسانی که قصد راه‌اندازی این نوع کسب‌وکار را دارند و چه برای کسانی که در حال حاضر در این حوزه فعال هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
در ادامه، با توجه به قوانین مربوط به مالیات مشاغل خانگی، به بررسی مراحل محاسبه و پرداخت این مالیات خواهیم پرداخت.
1. جمع‌آوری اطلاعات
میزان پولی که از طریق کسب و کار خانگی خود به دست می‌آورید را مشخص کنید.
لیستی از تمام هزینه‌های مرتبط با کسب و کارتان، مانند اجاره، قبض‌ها، تجهیزات و لوازم مصرفی تهیه کنید.
2. تکمیل اظهارنامه
از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی کشور، فرم اظهارنامه مالیات بر مشاغل خانگی را دریافت کنید.
اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه‌های خود را به طور دقیق در فرم درج کنید.
مدارک و مستندات مربوط به درآمد و هزینه‌ها را جمع‌آوری و ضمیمه اظهارنامه نمایید.
3. ارسال و بررسی
اظهارنامه تکمیل شده را در موعد مقرر به سازمان امور مالیاتی ارسال کنید. پس از بررسی اطلاعات توسط کارشناسان، میزان مالیات قابل پرداخت به شما ابلاغ خواهد شد.
مطالعه بیشتر: مهم ترین نکاتی که باید درباره سامانه مودیان مالیاتی بدانید
پس از راه‌اندازی کسب‌وکارتان، با مالیات مشاغل خانگی روبرو خواهید شد. در صورتی که این مالیات با درآمد و هزینه‌های شما تناسب داشته باشد، موظف به پرداخت آن در موعد مقرر هستید. اگر معتقدید نرخ مالیات مشاغل خانگی بیش از حد توان شماست، می‌توانید نسبت به آن اعتراض کنید تا مجدداً مورد بررسی قرار گیرد.
در صورتی که سابقه‌ی چند ساله‌ی شما در رعایت تناسب درآمد، هزینه‌ها و کارکردتان نشان‌دهنده‌ی ثبات باشد، می‌توانید از تبصره ۱۰۰ یا مالیات مقطوع استفاده کنید. در نهایت، مبلغ نهایی مالیات مشاغل خانگی شما محاسبه می‌شود و لازم است آن را به موقع پرداخت کنید. پرداخت به‌موقع مالیات مشاغل خانگی مزایای متعددی دارد، از جمله:
- معافیت مالیات مشاغل خانگی در سال‌های آتی
- تخفیفات مالیاتی
- پاداش‌های مالیاتی
پرداخت مالیات مشاغل خانگی به چه صورت است؟
مشاغل خانگی باید مالیات مستقیم از نوع مالیات بر درآمد پرداخت کنند. میزان این مالیات بر اساس درآمد کسب‌وکارهای خانگی و افراد شاغل در این حوزه تعیین می‌شود. به‌عبارت دیگر، هر فرد یا کسب‌وکار خانگی که درآمد دارد، باید بخشی از آن را به‌عنوان مالیات پرداخت کند. درآمد مشاغل خانگی تا یک سقف مشخص از مالیات معاف است و پس از آن، مالیات به‌صورت تدریجی افزایش می‌یابد. همچنین، مالیات بر ارزش افزوده نیز به‌عنوان یک نوع مالیات غیرمستقیم به مشاغل خانگی اعمال می‌شود، به‌طوری‌که فعالان در این حوزه موظف به پرداخت ۹ درصد مالیات غیرمستقیم (مالیات بر ارزش افزوده) هستند.
برخی مشاغل خانگی به دلیل ماهیت فعالیت یا سطح درآمدشان از پرداخت مالیات معاف هستند. مشاغل خانگی در حوزه فرهنگی کمترین میزان مالیات را می‌پردازند. کسب‌وکارهای این مناطق می‌توانند از معافیت‌های مالیاتی یا نرخ مالیات صفر بهره‌مند شوند.
نحوه پرداخت مالیات مشاغل خانگی
نحوه پرداخت مالیات مشاغل خانگی به دو صورت اینترنتی و حضوری انجام می‌شود:
1-پرداخت اینترنتی
- از طریق سامانه پرداخت الکترونیکی مالیات: کاربران به آدرسtax.gov.ir می‌روند، شناسه 30 رقمی نسیم را وارد کرده و مراحل را دنبال می‌کنند.
- از طریق سایت سازمان امور مالیاتی: ابتدا به سایتgov.ir مراجعه کرده و با نام کاربری وارد سامانه می‌شوند، سپس مراحل پرداخت مشابه روش اول انجام می‌شود.
- استفاده از اپلیکیشن‌های پرداخت: اپلیکیشن‌هایی مثل آپ، سکه و 724 امکان پرداخت مالیات را فراهم می‌کنند.
2-پرداخت حضوری
- از طریق بارکد قبض مالیات در شعب مالیاتی: مودیان با مراجعه به شعب، قبض مالیات را پرداخت می‌کنند.
- از طریق دستگاه‌های POS: در برخی ادارات دولتی، دستگاه‌های POS برای پرداخت مالیات وجود دارد.
- از طریق چک بانکی: این روش در برخی از ادارات مالیاتی قابل استفاده است.
- استفاده از دستگاه‌های خودپرداز: با اسکن بارکد قبض از طریق دستگاه خودپرداز، مالیات قابل پرداخت است.
این دو روش، پرداخت مالیات مشاغل خانگی را تسهیل کرده‌اند.
مطالعه بیشتر: تفاوت جواز کسب با پروانه کسب: کدامیک مناسب شماست؟
عواقب عدم پرداخت مالیات در موعد مقرر برای مشاغل خانگی چیست؟
سازمان امور مالیاتی با هدف تشویق مودیان خوش‌حساب و ایجاد تمایز بین آن‌ها، اقدام به اعمال جریمه و ارائه مشوق‌هایی برای پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خانگی کرده است.
طبق قانون مشاغل خانگی، در صورت عدم پرداخت مالیات این نوع مشاغل در موعد مقرر، جریمه‌ای به عنوان جریمه دیرکرد به مالیات تعلق می‌گیرد. این جریمه برای هر ماه تأخیر، 2/5 درصد از مالیات محاسبه شده (مالیات معوقه) تعیین شده است. به این معنی که با هر ماه دیرکرد در پرداخت، مبلغ جریمه نیز افزایش می‌یابد.
از آنجایی که دیرکرد در پرداخت مالیات، هزینه‌های اضافی را به دنبال دارد، لذا پرداخت به موقع آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
اهمیت نرم نرم افزار حسابداری در مشاغل خانگی معاف از مالیات
نرم افزار حسابداری برای تضمین ردیابی دقیق مالی، انطباق با مقررات مالیاتی و ثبت سوابق کارآمد مشاغل خانگی معاف از مالیات، بسیار مهم است. این کار وظایف پیچیده را ساده می کند، خطاها را کاهش می دهد، و بینش روشنی در مورد سلامت مالی ارائه می دهد، تصمیم گیری آگاهانه و ساده کردن عملیات را برای مدیریت و رشد بهتر امکان پذیر می کند.
