در ساخت و نصب تجهیزات مختلف، رعایت استانداردهای مرتبط ضروری است. آسانسورها نیز به عنوان تجهیزات جابجایی در ساختمان‌ها، استانداردهای خاص خود را دارند. رعایت این استانداردها در طراحی، تولید، نصب، سرویس و نگهداری آسانسور الزامی است تا عملکرد بهینه و ایمنی کاربران حفظ شود. این مطلب به بررسی قوانین استانداردهای آسانسور در بخش‌های مختلف این سیستم‌ها می‌پردازد.
نرم افزارهای حسابداری با توجه به استانداردهای موجود در صنعت آسانسور، می‌توانند قابلیت‌های خود را شخصی‌سازی کنند و گزارش‌هایی دقیق و قابل اطمینان ارائه دهند. به عنوان مثال، یک نرم افزار حسابداری می‌تواند با استفاده از اطلاعات مربوط به قراردادهای نگهداری، زمان تعمیرات پیش‌بینی شده را مشخص کرده و به این ترتیب از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند.
استانداردهای آسانسور چیست؟
استانداردهای آسانسور شامل قوانینی است که سازمان ملی استاندارد برای نصب و استفاده ایمن آسانسور تدوین کرده است. بر اساس مبحث ۱۵ مقررات ساختمان، نظارت بر استانداردسازی آسانسور بر عهده مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است. این مؤسسه وظایف خود را به شرکت‌های تعیین‌صلاحیت‌شده واگذار کرده که مسئولیت‌هایی همچون ارزیابی صلاحیت فروشندگان و نصابان و ارائه پروانه طراحی و مونتاژ تأییدشده از سوی وزارت صنایع و معادن دارند.
نرم افزار حسابداری آسانسور ابزاری تخصصی است که به منظور مدیریت مالی و عملیاتی شرکت‌های آسانسوری طراحی شده است. این نرم افزارها با پوشش دادن مواردی همچون مدیریت قراردادها، نگهداری و تعمیرات، انبارداری قطعات، صدور فاکتور و گزارش‌گیری مالی، به بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کنند.
مطالعه بیشتر: دریافت دموی رایگان نرم افزار حسابداری آسانسور کاوش فردا
اهمیت استانداردهای آسانسور
طبق اظهارات مسئولان، ۹۰ درصد آسانسورهای ساختمان‌های کشور غیر استاندارد هستند که این مسئله طی سال‌های اخیر به حوادث ناگواری منجر شده است. با توجه به استفاده گسترده از آسانسور، تأمین ایمنی کاربران ضروری است. آسانسور یکی از اجزای ساختمانی با استاندارد اجباری است و دریافت پایان کار و سند ساختمان بدون رعایت این استاندارد امکان‌پذیر نیست. در مقررات ملی ساختمان، به‌ویژه در بندهای ۳، ۴ و ۱۵، ضوابط مربوط به آسانسور از نظر سازه، بهره‌برداری، سرویس‌دهی و استفاده از تجهیزات مختلف تعیین شده است.
انواع استانداردهای آسانسور
استاندارد اولیه آسانسور:
بر اساس قوانین جدید، مالکان ساختمان برای دریافت پایان کار باید گواهی استاندارد اولیه آسانسور را پس از اتمام ساخت ساختمان دریافت کنند. توجه شود که پیش از اخذ این گواهی، استفاده از آسانسور توسط ساکنین ممنوع است.
استاندارد ادواری آسانسور:
ساکنان باید سالانه برای اطمینان از عملکرد ایمن آسانسور، گواهی استاندارد آن را تمدید کنند که به این گواهی، استاندارد ادواری گفته می‌شود. هرچند این گواهی از نظر قانونی اجباری نیست، از نظر فنی بسیار توصیه می‌شود. دریافت این گواهی از بروز مشکلات احتمالی و مسئولیت‌های حقوقی برای مدیر ساختمان جلوگیری می‌کند.
مطالعه بیشتر: آشنایی با نرم افزار سرویس و نگهداری آسانسور
شرایط استانداردهای آسانسور
یکی از دغدغه‌های اصلی کارفرمایان، رعایت مواردی است که بازرسان برای صدور گواهی استاندارد آسانسور بررسی می‌کنند. در ادامه به مهم‌ترین نکاتی که باید برای تایید سریع‌تر آسانسور توسط بازرس در نظر داشته باشید، اشاره می‌شود:
آزمایش‌ها و کنترل‌های فنی:
- بررسی شاقول بودن موتور گیربکس.
- آزمایش کشش سیم بکسل‌های فلکه اصلی گیربکس و اطمینان از یکسان بودن فشار آن‌ها.
- تست سرخوردگی سیم بکسل‌های روی فلکه اصلی.
- کنترل سیستم ترمز آسانسور.
- بررسی زاویه سیم بکسل و فلکه.
- آزمایش اصطکاک سیم بکسل.
اقدامات نصب و تجهیزات:
- اطمینان از نصب گارد یا حفاظ سیم بکسل‌ها.
- علامت‌گذاری تراز توقف روی سیم بکسل‌ها.
- نصب علامت گردش پولی موتور (جهت گردش چپ و راست).
موارد مرتبط با موتورخانه:
- اجرای صحیح بتن‌ریزی سقف و ایجاد لبه ۵ سانتی‌متری دور حفره‌های عبور سیم بکسل و کابل‌ها.
- نصب دستورالعمل نجات اضطراری در موتورخانه (راهنمای خروج مسافران از کابین).
- وجود کلید درب طبقات در کنار دستورالعمل نجات.
- مناسب بودن روشنایی موتورخانه.
- خالی بودن موتورخانه از وسایل اضافی.
- در صورت وجود، تست میکروسوئیچ دریچه اضطراری چاه آسانسور.
- بررسی بازشو بودن دریچه اضطراری موتورخانه بدون نیاز به کلید.
- آزمایش مکش مناسب هواکش موتورخانه.
- اطمینان از لغزنده نبودن کف موتورخانه.
- وجود پله مناسب برای دسترسی به سقف چاه آسانسور.
کنترل حفاظ‌ها و پلاک‌ها:
- نصب حفاظ مناسب گاورنر.
- بررسی اختلاف سطح کف موتورخانه با سقف چاه.
- الصاق پلاک‌های شماره تابلو کنترل و تابلو برق سه‌فاز برای شناسایی سریع تجهیزات.
- در موتورخانه‌هایی با بیش از یک آسانسور، وجود دریچه در کف موتورخانه جهت حمل کالا.
- نصب نرده دور دریچه کف موتورخانه.
تست تجهیزات و عملکردها:
- ثبت و تطبیق شماره تجهیزات نصب‌شده در موتورخانه با اطلاعات ارائه‌شده.
- بررسی و تست پلمب گاورنر.
- کنترل حفاظ گاورنر و وجود پلاک مشخصات فنی آن.
- آزمایش عملکرد پاراشوت با برداشتن سیم بکسل از روی فلکه اصلی گاورنر و قرار دادن آن در محل تست.
تست‌های تابلو و سیستم‌های الکتریکی:
- آزمایش کلیدهای حرارتی تابلو.
- بررسی تایم تراول.
- تست کنترل فاز.
- شماره‌گذاری سیم‌های تابلو و تست فرمان‌های صادره.
- بررسی اتصالات و استحکام ترمینال‌ها.
- تست چراغ‌های سیگنال تابلو برق و کلید اصلی.
- آزمایش فیوزها برای تطابق با جریان موتور.
- تست ارت کلید اصلی و انتقال آن به کابین.
- آزمایش و کنترل سیستم برق اضطراری کابین و باطری آن.
- این موارد نه تنها به تسریع روند تایید استاندارد کمک می‌کنند، بلکه ایمنی و کیفیت آسانسور را نیز تضمین خواهند کرد.
کنترل‌ها و تست‌های داخل چاه آسانسور
بازرس استاندارد هنگام بررسی چاه آسانسور، موارد زیر را کنترل و آزمایش می‌کند:
سیستم روشنایی و دسترسی
- نصب چراغ‌های روشنایی داخل چاه.
- بررسی نصب نردبان برای ورود به کف چاه.
عملکرد درب‌ها و تجهیزات ایمنی
- آزمایش عملکرد قفل درب‌ها (لولایی و اتوماتیک).
- تست دیکتاتورها در درب‌های لولایی.
- وجود کلید تبدیل برای روشنایی چاه (در پایین چاه و موتورخانه).
تجهیزات حرکتی و ایمنی مکانیکی
- کنترل و تست لیمیت‌های حد بالا و پایین.
- بررسی عملکرد میکروسوئیچ فلکه ته چاه.
- نصب پلیت‌های زیر ریل‌ها.
- اجرای ضد زنگ برای تمامی آهن‌آلات داخل چاه.
- اطمینان از صاف و صیقلی بودن دیوارها و نبود خلل و فرج.
تجهیزات و استانداردهای مرتبط با سیم بکسل و گاورنر
- ارزیابی و تایید کشش مطلوب سیم بکسل گاورنر و وزنه فلکه ته چاه.
- بررسی نحوه استفاده از کلمپ‌های سیم بکسل.
ایمنی کف چاه
- وجود جان‌پناه در کف چاه طبق ابعاد استاندارد.
- اجرای صحیح سکوهای ضربه‌گیر کف چاه.
- نصب صحیح لاستیک‌ها، فنر یا سیستم ضربه‌گیر هیدرولیکی در کف چاه.
- بررسی فاصله زیر کابین با ضربه‌گیر کف چاه (حدود ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر).
- آزمایش فاصله بین کابین و قاب وزنه تعادل (حداقل ۵ سانتی‌متر).
- بررسی فاصله اجزای متحرک با اجزای ثابت (حداقل ۳ سانتی‌متر).
ریل‌ها و کفشک‌ها
- کنترل ریل و کفشک‌های کابین و قاب وزنه در حالتی که آسانسور در بالاترین یا پایین‌ترین طبقه است (کفشک‌های کابین نباید از براکت پایین‌تر باشد).
- بررسی جوشکاری براکت‌ها و آهن‌کشی چاه.
نصب و سربندی صحیح تجهیزات
- کنترل نحوه سربندی سیم بکسل‌ها.
- آزمایش گارد محافظ وزنه‌های داخل قاب وزنه تعادل.
- بررسی نصب سینی‌های زیر درب طبقات و زیر درب کابین.
- کنترل حفاظ ایمنی کفشک‌های قاب وزنه.
- آزمایش عدم لقی و تنظیم مناسب کفشک‌های وزنه تعادل با ریل‌ها.
- تست و کنترل سربندی صحیح سیم بکسل‌ها و کلمپ‌های کادر وزنه تعادل.
تجهیزات کابل‌کشی و سیستم‌های متحرک
- نصب صحیح تراول کابل و بررسی حرکت مناسب آن در چاه.
- بررسی کانال‌کشی مناسب برای سیم‌کشی داخل چاه.
- اطمینان از عدم وجود لوله‌های آب، فاضلاب و کابل‌های برق متفرقه در چاه.
این بررسی‌ها علاوه بر تضمین ایمنی، به دریافت گواهی استاندارد آسانسور کمک می‌کنند.
بررسی‌های استاندارد در بیرون از آسانسور
بازرس برای تأیید استانداردهای آسانسور، موارد زیر را در بیرون کابین بررسی و آزمایش می‌کند:
تجهیزات ایمنی و فنی
آزمایش و بررسی میکروسوئیچ پاراشوت روی سقف کابین؛ این میکروسوئیچ باید در صورت کشیده شدن سیم بکسل در هنگام حرکت کابین، سریعاً عمل کرده و سیستم را قطع کند.
کنترل و تست سیم ارت کابین.
ارزیابی عملکرد کمان درب بازکن در شرایطی که کابین تا ۲۰ سانتی‌متر بالاتر یا پایین‌تر از تراز استاندارد متوقف می‌شود، به منظور اطمینان از باز شدن روان درب.
کابین و تجهیزات مرتبط
- بررسی و آزمایش کفشک‌های کابین برای اطمینان از نبود لقی و قرارگیری در وضعیت مناسب.
- بررسی و تنظیم دقیق اتصالات تراول کابل و سیم‌های کابین
- بررسی عملکرد سیستم برگشت درب در هنگام برخورد با مانع.
- بررسی فاصله کابین با درب‌های طبقه برای تطابق با استاندارد.
- اطمینان از سالم بودن کف کابین، دیواره‌ها و سقف.
- بررسی روشنایی داخل کابین برای مناسب بودن آن.
سیستم‌های کنترلی و نامگذاری
- بررسی تطابق نامگذاری طبقات با شستی‌های داخل کابین.
- تست عملکرد زنگ اضطراری در زمان قطع برق آسانسور.
- کنترل و تست سربندی سیم‌های رویزیون.
- آزمایش عملکرد کلید قارچی استپ.
- کنترل شستی‌های جهت بالا و پایین رویزیون.
ریل‌ها و روغندان‌ها
- کنترل و بررسی روغندان‌های ریل کابین.
- بررسی روغندان‌های ریل وزنه.
عملکرد درب‌ها
- تست حرکت باز و بسته شدن درب کابین برای اطمینان از عدم وجود صدا یا درگیری در حین عملکرد.
- این اقدامات برای تضمین ایمنی، کیفیت و عملکرد صحیح آسانسور در تمامی شرایط الزامی هستند.
مطالعه بیشتر: آموزش استانداردهای حسابداری و حسابرسی
مدارک موردنیاز برای دریافت استانداردهای آسانسور
در صورتی که آسانسور شما فاقد ایرادات فنی باشد و یا مشکلات احتمالی توسط شرکت نصاب برطرف شده باشد، می‌توانید با آماده‌سازی مدارک زیر برای اخذ گواهی استاندارد اقدام کنید. طبق قوانین استاندارد آسانسور، مدارک موردنیاز عبارت‌اند از:
- فرم بازرسی: این فرم باید توسط شرکت نصب‌کننده آسانسور تهیه شود.
- فرم تأییدیه: فرمی که توسط ناظر ساختمان تأیید شده و باید توسط کارفرما آماده شود.
- پروانه ساختمان: کپی پروانه ساختمان که تهیه آن بر عهده کارفرما است.
- کپی قرارداد نصب آسانسور: این مدرک باید توسط شرکت نصب‌کننده آسانسور ارائه شود.
- نقشه و محاسبات آسانسور: نقشه و محاسبات فنی آسانسور که توسط شرکت نصاب آماده می‌شود.
- بیمه‌نامه: بیمه‌نامه مربوط به آسانسور که توسط شرکت نصب‌کننده تهیه می‌شود.
- فرم ۶ تکمیل‌شده: کارفرما باید فرم ۶ را تکمیل و به همراه سایر مدارک ارائه کند.
- قرارداد سرویس و نگهداری: نسخه‌ای از قرارداد سرویس و نگهداری آسانسور که توسط شرکت نصب‌کننده تهیه می‌شود.
این مدارک به شما کمک می‌کند تا فرآیند دریافت گواهی استاندارد آسانسور را با موفقیت طی کنید.
مطالعه بیشتر: دریافت دموی رایگان نرم افزار حسابداری پیمانکاری
مراحل اخذ استاندارد اولیه آسانسور
- پایان نصب: اطمینان از تکمیل عملیات نصب و آماده‌سازی آسانسور.
- ارسال درخواست: ارائه کپی کارت ملی و پروانه ساختمان به شرکت آسانسور.
- ثبت‌نام اینترنتی: ثبت‌نام در سامانه استاندارد آسانسور و دریافت کد رهگیری.
- پرداخت هزینه‌ها: پرداخت هزینه‌های بازرسی توسط کارفرما.
- ارسال نقشه: ارسال نقشه و محاسبات فنی تکمیل‌شده توسط مهندس ناظر به شرکت بازرسی.
- رزرو نوبت: تعیین زمان بازرسی توسط شرکت بازرسی.
- بازرسی آسانسور: بررسی آسانسور در حضور نماینده شرکت بازرسی و رفع ایرادات احتمالی توسط شرکت نصاب.
- امضای قرارداد: عقد قرارداد سرویس و نگهداری سالیانه آسانسور.
- ارسال قرارداد: ارسال قرارداد به شرکت بازرسی برای تکمیل پرونده.
- دریافت گواهی: صدور گواهی استاندارد نهایی پس از تأیید سلامت آسانسور.
- مدت زمان دریافت گواهی استاندارد بین ۲۰ تا ۳۰ روز است.
مطالعه بیشتر: نحوه ثبت کدینگ حسابداری پیمانکاری
مراحل اخذ استاندارد ادواری آسانسور
فرآیند دریافت استاندارد ادواری آسانسور مشابه استاندارد اولیه است، با این تفاوت که دریافت این استاندارد الزامی نیست، اما توصیه می‌شود برای اطمینان بیشتر اقدام به اخذ آن کنید.
مدت زمان لازم برای دریافت گواهی استاندارد ادواری بین ۱۰ تا ۲۰ روز است.
آیا استانداردهای آسانسور معادل ایمنی آن است؟
داشتن گواهی استاندارد به‌معنای تضمین کامل ایمنی آسانسور نیست. ممکن است آسانسوری دارای گواهی استاندارد باشد اما همچنان از نظر ایمنی در شرایط ایده‌آل نباشد. به همین دلیل، سرویس و نگهداری دوره‌ای آسانسور توسط شرکت‌های معتبر ضروری است.
امنیت آسانسور تنها یک الزام قانونی نیست، بلکه یکی از اساسی‌ترین اولویت‌ها در صنعت آسانسور است. در دنیای رقابتی امروز، علاوه بر کارایی و زیبایی آسانسور، ایمنی نقش مهمی در انتخاب و اعتماد مشتریان به شرکت‌ها ایفا می‌کند.
