در این مقاله، قصد داریم به طور جامع به بررسی کامل مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور پرداخته خواهد شد. مطابق مبحث پانزدهم از این مجموعه مقررات، تمامی الزامات مربوط به نصب، استفاده و نگهداری آسانسورها در ساختمان‌ها به تفصیل بیان شده است. هدف اصلی از تدوین این مقررات، ارتقای سطح ایمنی، افزایش راحتی کاربران و بهبود بهره‌وری از آسانسورها در ساختمان‌های مختلف می‌باشد.
به موازات این مقررات، استفاده از نرم افزارهای حسابداری نیز برای مدیریت هزینه‌ها، نگهداری و تعمیرات آسانسورها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به سازماندهی بهتر فرآیندهای مربوط به آسانسور کمک می‌کند.
مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور چیست؟
مقررات ملی ساختمان، مجموعه کاملی از ضوابط فنی و حقوقی است که برای تضمین ایمنی، آسایش و بهره‌وری ساختمان‌ها در تمام مراحل از طراحی تا بهره‌برداری تدوین شده است.
این مقررات که در قالب مباحث مختلفی منتشر می‌شوند، شامل تمامی عملیات ساختمانی مانند تخریب، نوسازی، توسعه و تغییر کاربری نیز می‌شوند. مبحث پانزدهم این مجموعه که به آسانسورها و پله‌برقی اختصاص دارد، در سال 1392 توسط دفتر مقررات ملی ساختمان تدوین و منتشر شده است و الزامات فنی و ایمنی مربوط به این تجهیزات را مشخص می‌کند.
مطالعه بیشتر: دریافت دموی رایگان نرم افزار حسابداری آسانسور کاوش فردا
هدف مقررات ملی ساختمان در زمینه نصب آسانسور چیست؟
رشد شهرنشینی و افزایش ساخت و ساز برج‌های بلند در کنار افزایش متوسط سن جمعیت، نیاز به سیستم‌های حمل و نقل عمودی مانند آسانسور و پله برقی را در ساختمان‌ها بیش از پیش ضروری کرده است. برای تضمین ایمنی، کارایی و بهره‌برداری صحیح از این تجهیزات، تدوین ضوابط مشخص و اجرایی امری اجتناب‌ناپذیر است. در همین راستا، مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان به عنوان یک سند جامع و الزام‌آور، برای نخستین بار در سال 1380 تدوین شد و در سال 1387 نیز مورد بازنگری قرار گرفت.
مطالعه بیشتر: راهنمای جامع استانداردهای آسانسور: نکات کلیدی که باید بدانید
با توجه به پیشرفت‌های چشمگیر صنعت آسانسور در سطح جهانی و تغییرات مرتبط در استانداردهای بین‌المللی، همچنین تجربیات اجرایی کسب شده در کشور، ضرورت بازنگری مجدد این مبحث در سال 1392 احساس شد. هدف از این بازنگری، رفع ابهامات موجود در ویرایش‌های قبلی و به‌روزرسانی ضوابط بر اساس آخرین استانداردهای جهانی بوده است تا بدین ترتیب، ایمنی و کیفیت آسانسورها و پله‌های برقی در ساختمان‌های کشور ارتقاء یابد.
مهم‌ترین موضوعات مورد بازنگری توسط کمیته تخصصی مبحث پانزدهم عبارت‌اند از:
1. بازبینی ساختار کلی مبحث
- حذف مطالب آموزشی و غیرضابطه‌ای
- ادغام بخش‌های مربوط به پله‌برقی و پیاده‌روی متحرک
- رفع اشکالات ویرایشی
2. ساده‌سازی مفاهیم و ضوابط
- کاهش پیچیدگی متن و بهبود شفافیت
3. گسترش کاربرد و ساده‌سازی مقررات
- افزایش شمول قوانین و تسهیل استفاده از آن‌ها
4. تکمیل بخش‌های فنی
- افزودن جزئیات مربوط به آزمایش و تحویل آسانسور و پله‌برقی
- ارتقای اطلاعات بخش آسانسورهای هیدرولیکی
5. هماهنگی با سایر مقررات ملی ساختمان
- ایجاد همخوانی بین ضوابط این مبحث و دیگر مباحث مقررات ملی
6. ضابطه‌محور کردن محتوا
- حذف توصیه‌ها و جایگزینی آن‌ها با الزامات قانونی
7. کاهش ارتفاع مجاز ساختمان بدون آسانسور
- تعیین محدودیت جدید برای سازه‌هایی که نیازی به آسانسور ندارند
8. مسئولیت‌پذیری شفاف
- مشخص کردن متولی پاسخگو در مراحل طراحی، اجرا و بهره‌برداری آسانسور
9. به‌روزرسانی ضوابط
- تطبیق مطالب با استانداردهای ملی و بین‌المللی معتبر
10. مدارک فنی آسانسور و پله‌برقی
- تکمیل الزامات مدارک فنی شامل دستورالعمل‌های ایمنی، بهره‌برداری، گواهی‌های بازرسی و نقشه‌های اجرایی
- الزام به تحویل این مدارک به مسئولین ساختمان
11. اصلاح و تدقیق تصاویر، نمودارها و جداول
- بهبود کیفیت و دقت منابع تصویری و داده‌ها
12. ارزیابی نظرات متخصصین
- دریافت و اعمال بازخوردهای اصلاحی و رفع ابهامات مطرح‌شده توسط کارشناسان و متخصصان صنعت آسانسور و ساختمان از زمان انتشار نسخه اولیه.
مروری بر کلیات مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور
مبحث پانزدهم از مقررات ملی ساختمان به ضوابط و مقررات نصب آسانسور و پله‌برقی اختصاص دارد. این مقررات به منظور ارتقای ایمنی و بهینه‌سازی فرآیند نصب و بهره‌برداری از آسانسورها و پله‌های برقی تدوین شده است. اصول کلی این مقررات شامل معیارهای انتخاب و مکان‌یابی آسانسورها، الزامات طراحی و ساخت اولیه، و همچنین روش‌های نظارت و بهره‌برداری از این تجهیزات است.
مفاد این مبحث شامل موارد زیر است:
الف-ارائه راهکارهای طراحی و انتخاب مناسب‌ترین آسانسور، پله‌برقی و پیاده‌روی متحرک از نظر موقعیت، تعداد، نوع، سرعت، ظرفیت و سایر ویژگی‌ها برای بهره‌برداری بهینه.
ب-تدوین مقررات و الزامات ضروری برای انتخاب، تعیین محل و تعداد آسانسورها، پله‌برقی‌ها و پیاده‌روهای متحرک.
پ- ارائه ضوابطی برای ارتقاء کیفیت اجرای پروژه و بهره‌برداری از تجهیزات.
مطالعه بیشتر: دریافت دموی رایگان نرم افزار حسابداری پیمانکاری
تبصره: تمامی مراحل جانمایی، طراحی، محاسبات، تأمین پیش‌نیازهای نصب، اجرا، بهره‌برداری و نگهداری از آسانسورها، پله‌برقی‌ها و پیاده‌روهای متحرک باید مطابق با مقررات این مبحث صورت گیرد، بدون اینکه این امر مانع از نوآوری، ابتکار و استفاده از فناوری‌های جدید باشد، مگر آنکه با اهداف مقررات در زمینه ایمنی، بهداشت، آسایش و صرفه‌جویی اقتصادی مغایرت داشته باشد.
حوزه و دامنه کاربرد مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور
این مبحث به ارائه ضوابطی برای مکان‌یابی، تعیین تعداد، نوع، سرعت و ظرفیت آسانسورها و همچنین روش‌های نصب و بهره‌برداری آن‌ها می‌پردازد.
ضوابط مربوط به انواع مختلف آسانسورها، از جمله مسافربر، باری، بیمارستانی و پله‌های برقی در این مبحث ذکر شده است.
انواع آسانسورها عبارتند از:
- آسانسورهای کششی و هیدرولیکی برای جابجایی مسافر و بار
- آسانسورهای ویژه حمل تخت بیمار یا برانکارد
- پله‌های برقی برای جابجایی مسافر در زاویه‌های خاص
مطالعه بیشتر: نحوه ثبت کدینگ حسابداری پیمانکاری
الزامات اولیه انتخاب آسانسور
انتخاب آسانسور تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند تعداد طبقات، نوع کاربری ساختمان و ظرفیت مورد نیاز قرار دارد. در ادامه به برخی از الزامات اولیه مهم اشاره شده است:
الزامات ارتفاع و تعداد آسانسور
- در ساختمان‌هایی با ارتفاع بیش از 7 متر (معادل سه طبقه)، نصب آسانسور ضروری است.
- در ساختمان‌های با ارتفاع بیش از 28 متر، حداقل دو آسانسور باید نصب شود.
- در ساختمان‌های بیمارستانی، حداقل یک آسانسور باید قابلیت حمل برانکارد را داشته باشد.
الزامات مربوط به آسانسورهای ویژه
- آسانسورهای حمل برانکارد: این آسانسورها باید ابعاد داخلی مناسب (حداقل 1100 در 2100 میلی‌متر) و درب‌هایی به عرض 900 میلی‌متر داشته باشند.
- آسانسورهای حمل صندلی چرخدار: باید کابینی با ابعاد 1100 در 1400 میلی‌متر داشته باشند و مجهز به سیستم تراز مجدد طبقات باشند.
طراحی و جانمایی آسانسور
محل نصب و جانمایی آسانسور باید به گونه‌ای انتخاب شود که دسترسی آسان و سریع به آن فراهم باشد. بنابراین، آسانسورها باید در مراکز حرکتی ساختمان نصب شوند تا فاصله کمترین از نقاط مختلف ساختمان تا آسانسور برقرار باشد.
فواصل استاندارد
- حداکثر فاصله بین ورودی آپارتمان و آسانسور نباید از 40 متر بیشتر باشد.
- چاه آسانسور باید بدون برجستگی یا فرورفتگی طراحی شود و دیواره‌های آن از مصالح مقاوم در برابر آتش ساخته شوند.
ابعاد چاه آسانسور
طراحی چاه آسانسور باید با توجه به نوع و ظرفیت آسانسور انجام شود. در طراحی آن، ابعاد و فضای لازم برای نصب تجهیزات و رعایت نکات ایمنی باید مدنظر قرار گیرد.
اهمیت نرم افزار حسابداری آسانسور
نرم افزار حسابداری آسانسور، ابزاری حیاتی برای مدیریت مالی پروژه‌های نصب آسانسور است. این نرم‌افزار با امکاناتی مانند مدیریت هزینه‌ها، درآمدها، قراردادها و انبار، به بهبود دقت و سرعت عملیات‌های مالی کمک می‌کند.
استفاده همزمان از نرم‌افزار حسابداری و رعایت مقررات ملی، به بهبود کیفیت پروژه، کاهش هزینه‌ها و افزایش رضایت مشتری کمک شایانی می‌کند.
و در نهایت…
مقررات ملی ساختمان در ایران با رویکردی جامع و فراگیر، تمامی جوانب طراحی، نصب و بهره‌برداری ایمن از آسانسورها را پوشش می‌دهد. این مجموعه قوانین و استانداردها، به عنوان یک راهنمای کامل برای مهندسان و تکنسین‌ها، جزئیات فنی و اجرایی را به دقت تشریح کرده و الزامات ایمنی را برای حفاظت از جان و مال ساکنان ساختمان‌ها تعیین می‌کند.
