مراحل ثبت و اصلاح صورت مغایرت بانکی | مغایرت گیری بانکی در حسابداری

یکی از مهم ترین ابزارهای کنترل حساب بانکی و صورت های مالی، صورت مغایرت بانکی است. در سیستم و حساب بانکی، لیستی از ورود و خروج پول وجود دارد که همواره باید با یکدیگر مقایسه و تراز شوند. که در اینجا اهمیت تهیه صورت مغایرت پررنگ می شود که تهیه و تنظیم آن بر عهده حسابدار حرفه ای است. این سند در نهایت به ممیز مالیاتی تحویل داده شود و وجود اختلاف و اشتباه در این سند منجر به مسائل بزرگی در حسابداری می شود. در این مطلب به تهیه و ثبت صورت مغایرت بانکی در حسابداری، دلایل ایجاد مغایرت و… پرداخته و دیدگاه های صحیح و راه حل های مناسب را در اختیار شما قرار داده ایم.

مطالعه بیشتر: آشنایی با امکانات نرم افزار حسابداری کاوش

صورت مغایرت بانکی در حسابداری چیست؟

صورت مغایرت بانکی توسط حسابدار بررسی و تهیه می شود. اسنادی که در حسابداری ثبت شده‌ اند در صورت مغایرت داشتن با صورت حساب بانک باید توسط حسابدار یا صاحب حساب بررسی و مقایسه شود و در صورت وجود مغایرت باید آن ها را اصلاح کند. یکی از نکاتی که همه حسابدارن باید در نظر داشته باشند این است که اگر سند صورت مغایرت را به موقع و به شکل صحیح آن را آماده کنند جلوی بسیاری از مشکلات گرفته می شود. علاوه بر این کلیه حساب ها روشن و شفاف خواهد بود و در نهایت در دام مشکلات مالیاتی نخواهید افتاد.

ضرورت و اهمیت تهیه صورت مغایرت بانکی

هنگام بررسی اسناد مالی در برخی از مواقع مانده حساب بانک دفاتر با مانده صورتحساب بانکی دریافت شده از بانک متفاوت است. یکی از روش های پیشنهادی برای جلوگیری از این اتفاق تهیه صورت مغایرت بانکی است. علاوه بر اینکه با تهیه آن می توان مغایرت حساب ها را شناسایی و اصلاح کرد کار حسابداران را برای تهیه صورت مالی های دقیق را آسان تر می کند. از مهم ترین وظایف حسابدار تهیه صورت های مالی دقیق می باشد. حسابداران باید برای تهیه صورت های مالی ابتدا باید از درستی مانده حساب های خود اطمینان پیدا کنند که برای این کار از صورت مغایرت استفاده می کنند.

استفاده از صورت مغایرت بانکی موجب می شود که حساب ‌ها کنترل و اصلاحات لازم را انجام شود در نتیجه آن می توان گزارشات مالی دقیقی را ارائه داد. یکی دیگر از ضرورت و اهمیت صورت مغایرت این است که می توان هر گونه تقلب و دستکاری در حساب های مالی را پیدا کرد و اقدامات لازم را انجام داد.

مطالعه بیشتر: معرفی بهترین کتاب های حسابداری در سال ۲۰۲۲

مفهوم صورت مغایرت بانکی چیست؟

همان طور که در بالا اشاره شد از جمله وظایف حسابداران تهیه صورت مغایرت بانکی است. به طور دقیق تر حسابداران موظف هستند حساب بانک و مانده دفاتر را کنترل کنند و سریعا هر گونه خطا را برطرف نمایند. نتیجه چنین امری این است که هر حسابدار با تهیه این سند از صحت حساب ها مطمئن خواهد شد و گزارش های مالی موثق و دقیقی خواهد داشت.

یکی از خصوصیات تهیه صورت مغایرت بانکی که جزو مزایای آن محسوب می شود این است که اگر در حساب های شرکت تقلب و یا خطایی رخ داده باشد، با بررسی صورت مغایرت این خطاها اصلاح خواهد شد. پیشنهاد ما به حسابداران این است که صورت مغایرت را مرتبا به صورت روزانه، هفتگی و یا ماهانه تهیه کنند. داشتن نظم و ترتیب در انجام این کار موجب می شود اشتباهاتی که باعث اختلاف حساب می شود، شناسایی کرده و رفع شود.

مطالعه بیشتر: عملیات بستن و انتقال حساب در نرم افزار حسابداری چگونه است؟

صورت مغایرت بانکی در ترازنامه به چه صورت است؟

بر طبق اصول پذیرفته شده حسابداری که در مقالات قبلی اشاره کردیم همیشه باید حساب‌‌ های شرکت تراز باشند. به عبارتی دیگر در ترازنامه جمع ستون بدهکار با جمع ستون بستانکار باید با هم برابر باشند. بنابراین در اصول حسابداری صورت مغایرت بانکی بسیار مهم می باشد.

جهت اطمینان بیشتر از عدم صورت مغایرت در ترازنامه، حسابدار می تواند صورت مغایرت بانکی تهیه کند. هر حسابدار بعد از تهیه این سند با سه حالت رو برو می شود:

• حالت اول: مانده ستون بدهکار و بستانکار برابر باشند-در این حالت مشخص می‌ شود که مغایرتی در عملیات مالی وجود ندارد.
• حالت دوم: مانده بدهکار و بستانکار برابر نباشند-این حالت نشان دهنده وجود مغایرت در حساب‌ های بانکی است.
• حالت سوم: مانده ستون بدهکار و بستانکار برابر است اما در عملیات بانکی مشکلی وجود دارد.

انواع مغایرت های بانکی

ممکن است بین مانده بانک دفاتر شرکت با مانده صورتحساب بانکی مغایرتی وجود داشته باشد که برای این اختلاف دلایل زیادی وجود دارند و این دلایل موجب ایجاد اشتباه در مغایرت گیری خواهند شد. ما در ادامه به برخی از انواع مغایرت های بانکی اشاره کرده ایم:

• واریز وجه نقد به حساب بانک که توسط شرکت در صورتحساب بانک ثبت نشده است.
• اشتباه در مبالغ واریزی یا برداشت
• صدور چک توسط شرکت انجام شده اما جهت وصول تا زمان تهیه صورتحساب بانکی به بانک ارائه نشده است.
• برداشت مبالغ کارمزد توسط بانک که حسابدار از آن بی اطلاع است.
• واریزی توسط مشتریان به حساب بانک که حسابدار اطلاعی نداشته است.
• بی اطلاع بودن شرکت از برگشت چک مشتری توسط بانک به دلیل عدم موجودی

مغایرت ‌گیری بانکی چه روش‌هایی دارد؟

سه روش اصلی برای مغایرت ‌گیری بانکی وجود دارد که هرکدام فرایندهای مختلفی را شامل می‌شوند. در ادامه به‌صورت خلاصه هریک از این روش‌ها را توضیح می‌دهیم.

استفاده از مانده دفاتر شرکت به‌عنوان مبنا

در این روش، ابتدا مانده دفاتر شرکت را به‌عنوان مبنایی برای قراردادن ارقام بانکی در نظر می‌گیریم. با انجام تعدیلات لازم، مانده بانک بر اساس صورت‌حساب بانکی را به مانده بانک بر اساس دفاتر حسابداری شرکت تطبیق می‌دهیم تا صورت مغایرت بانکی را حاصل کنیم.

استفاده از مانده صورت حساب بانک به‌عنوان مبنا

در این روش از مغایرت گیری بانکی، با انجام تعدیلات، حسابدار از مانده بانک بر اساس دفاتر حسابداری شرکت به مانده بانک بر اساس صورت حساب بانک می‌رسد تا صورت مغایرت را تهیه کند.

استفاده از مانده واقعی شرکت به‌عنوان مبنا

در این روش از مغایرت گیری بانکی، حسابدار نیز با بررسی مانده بانک بر اساس دفاتر و صورت‌حساب‌های بانکی، مانده واقعی را تعیین می‌کند تا صورت مغایرت بانکی را تهیه کند.

مطالعه بیشتر: اصل ثبات رویه چیست؟

انواع روش های صورت مغایرت بانکی

برای اینکه بتوان صورت مغایرت بانکی را تهیه کرد ابتدا باید از روش های مغایرت گیری استفاده کرد. در هر کدام از این روش ها یکی از اسناد موجود در حسابداری را مبنا قرار می دهد.

1. بر اساس مانده بانک

در این روش باید مانده بانک در دفاتر شرکت مشخص شود. همچنین باید موارد زیر را که از حساب شرکت کم و یا به آن اضافه می شود، در نظر بگیرید:

• مواردی که به حساب شرکت واریز می شود:

• • وجوه بین راهی
  • مانده طبق صورت حساب بانک

• مواردی که از حساب شرکت کم می شود:

• • اسناد تنزیلی
  • چک لاوصول
  • کارمزد بانکی

2. بر اساس مانده دفاتر

حسابداران در این روش برای تهیه صورت مغایرت بانکی با انجام برخی از روش های حسابداری، از مانده صورت حساب بانکی به مانده بانک دفاتر حسابداری شرکت می رسند.

• وجوه بین راهی را باید به مانده حساب بانک اضافه کنید.
• چک معوق را از مانده حساب بانک کم کنید.
• اسناد تنزیلی، چک لاوصول و کارمزد بانک را از مانده حساب شرکت کم کنید.
• واریزی دیگران و مانده دفاتر شرکت را به مانده حساب شرکت اضافه کنید.

3. بر اساس مانده واقعی شرکت

حسابداران در این روش طبق دفاتر و صورت حساب بانک، صورت مغایرت بانکی را از صورت مانده بانک تهیه می کنند.

• مانده ‌هایی که طبق دفاتر شرکت اضافه می کنید: کارمزد بانک، اسناد تنزیلی، چک لاوصول و واریزی دیگران.
• مانده هایی که طبق صورت حساب بانک اضافه می کنید: چک های معوق و وجوه بین راهی.

مراحل تهیه صورت مغایرت بانکی

مراحل تهیه صورت مغایرت بانکی به صورت زیر می باشد:

• ابتدا یک صورتحساب بانکی از بانک دریافت کرده و از حساب بانک برای شرکت گزارش تهیه می‌کنیم.
• در مرحله بعد باید هر دو صورتحساب را بررسی و کنترل کرد. به این صورت که در دفاتر شرکت اقلامی که بدهکار شده‌ اند، باید در صورتحساب بانک بستانکار و اقلامی که در دفاتر شرکت بستانکار هستند، باید در صورتحساب بانک بدهکار باشند.
• بعد از انجام مرحله بالا در مرحله بعد باید تک تک اقلامی که با هم مشترک هستند را حذف کرد. ممکن است با برخی از اقلام برخورد داشته باشید که در دفاتر شرکت وجود دارد اما در صورتحساب بانک ثبت نشده است و یا بر عکس. در این حالت به این اقلام، اقلام باز گفته می‌شود. این اقلام باز هستند که باعث شده مغایرت بانکی ایجاد شود.
• بعد از شناسایی اقلام باز، باید سند مغایرت را تهیه کنید. به این صورت که پس از انجام اصلاحات مربوط به دفاتر شرکت و صورتحساب بانکی باید با مانده واقعی رو برو شوید.

انواع اقلام باز

اقلام باز به 4 دسته تقسیم می شوند، که عبارتند از:

1- اقلام باز بدهکار دفاتر

این اقلام در ستون بدهکار دفاتر شرکت ثبت شده، اما در صورتحساب بانک منعکس نشده اند. این اقلام باید به مانده طبق صورتحساب بانک اضافه شوند.

2- اقلام باز بستانکار دفاتر

این اقلام در ستون بستانکار دفاتر ثبت شده اما به دلایلی در صورتحساب بانک منعکس نشده است. این اقلام باید از مانده صورتحساب بانک کسر شوند.

3- اقلام باز بدهکار صورتحساب بانک

این اقلام در ستون بدهکار صورتحساب بانک ثبت شده اما به دلایلی در دفاتر شرکت منعکس نشده‌ است. این اقلام باید از مانده دفاتر شرکت کسر شوند. به عنوان مثال: هزینه‌ های بانکی.

4- اقلام باز بستانکار صورتحساب بانک

این نوع اقلام در ستون بستانکار صورتحساب بانک ثبت شده اما اسناد آن به شرکت تحویل داده نشده و در دفاتر شرکت ثبت نشده است. این اقلام طبق دفاتر شرکت باید به مانده اضافه شوند. به عنوان مثل واریزی مشتریان.

مزایای استفاده از نرم افزار صورت مغایرت بانکی

استفاده از نرم افزارهای حسابداری به ما امکان می‌دهد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، صورت مغایرت بانکی را آماده کنیم. از مزایای اصلی استفاده از این نرم افزارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دیگر نیازی به بررسی و مقایسه دستی دفاتر حسابداری با صورتحساب بانکی وجود ندارد زمانی که از نرم افزارهای صورت مغایرت گیری بانکی استفاده شود. انجام این فرایند در کوتاه‌ترین زمان با استفاده از نرم افزارهای حسابداری امکان پذیر است.

با استفاده از نرم افزارهای صورت مغایرت گیری بانکی، مغایرت‌های مالی بین دفاتر حسابداری و صورتحساب بانکی را به سرعت بررسی کنید. این امر به شما امکان می‌دهد تا در زمان بسیار کوتاه، اصلاحات لازم را در این رابطه اعمال کنید.

با استفاده از نرم افزارهای صورت مغایرت بانکی، اصلاحات مورد نیاز در دفاتر حسابداری را به آسانی انجام دهید. این امر ممکن است نیازمند اصلاح ثبت اسناد، تنظیمات حسابداری یا رسیدگی به موارد دیگر باشد.

با استفاده از نرم افزارهای صورت مغایرت گیری بانکی، به آسانی می‌توانید به گزارشات و آمارهای جامعی درباره وضعیت مالی و حسابداری شرکت خود دست یابید. این گزارشات می‌توانند شامل مواردی از قبیل مغایرت‌های بانکی، ترازنامه، سود و زیان، وضعیت بدهی و بستانکاری و سایر اطلاعات مالی باشند. این ابزارها به شما کمک می‌کنند تا به دقت نمودارها و آمارهای مالی مربوط به سازمان خود را بررسی کنید.

مطالعه بیشتر: تراز آزمایشی در حسابداری

مراحل انجام ثبت حسابداری بعد از تهیه صورت مغایرت بانکی

واریزی‌ دیگران

هزینه‌های بانکی

چک‌های لاوصول

مثال در مورد صورت مغایرت بانکی

طبق صورتحساب ارسالی بانک ملی، مانده حساب شرکت توانا 61,015,000 ریال درج شده است. این مبلغ با مانده حساب 52,500,000 ریال ثبت شده در دفاتر شرکت توانا مغایرت دارد.
برای بررسی این مغایرت، صورتحساب بانک و دفاتر حسابداری شرکت به دقت مورد بررسی قرار گرفتند و اقلام ذیل شناسایی شدند:

• شرکت توانا چکی به مبلغ 2.200.000 ریال برای خرید اثاثه صادر کرده، ولی آن را به بانک ارائه نداده است.
• وجهی به مبلغ 4.400.000 ریال توسط یکی از مشتریان به حساب شرکت واریز شده، ولی در دفاتر حسابداری ثبت نشده است.
• واریزی به مبلغ 2.300.000 ریال توسط یکی از مشتریان انجام شده، ولی توسط حسابدار به اشتباه 3.200.000 ریال ثبت شده است.
• مبلغ 25.000 ریال به عنوان کارمزد خدمات بانکی از حساب شرکت کسر شده، اما اعلامیه بدهکاری آن به شرکت ارائه نشده است.
• مبلغ 25 میلیون ریال به اشتباه به حساب شرکت توانا واریز شده است.
• سفته ای به مبلغ 30.000.000 ریال وصول شده و به حساب شرکت واریز شده، ولی اعلامیه بستانکاری آن به شرکت ارائه نشده است.
• مبلغ 4.910.000 ریال در ساعات پایانی روز به حساب بانک شرکت واریز شده، ولی در صورتحساب بانک منعکس نشده است.

و در آخر…

طبق اصول حسابداری ترازنامه شرکت ها باید ستونهای بدهکار و بستانکار برابر باشند. در برخی مواقع ممکن است در دفاتر مانده حساب بانک ثبت شده با مانده صورتحساب بانکی مغایرت داشته باشد، در این صورت در تراز حساب ها مغایرت ایجاد شده و صورت های مالی دقیقی ارائه نمی شود. بنابراین حسابدار جهت بررسی این اختلاف ها نیازمند تهیه صورت مغایرت بانکی می باشند تا بتوانند اشتباهات را شناسایی و نسبت به حل اختلاف حساب ها اقدام کنند.